10 Things Bad For Health (Toban waxyaabood oo caaafimaadka u xun)

 Waxyaabaha caafimaadka halista ku ah waxaa jira dhowr arrimood oo muhiim ah, kuwaas oo wax weyn ka bedeli kara caafimaadka guud ee qofka. Halkan waxaynu ku soo gudbin doonaa 10 qodob oo khatar ku u ah caafimaadka:

1. Cuntada aan fiicnayn: Cuntada oo leh dufan badan, sonkor badan, iyo milix/cusbo saayid ah waxay sababi kartaa cudurrada sida sonkorowga, wadne xanuunka, iyo buurnida.

2. Jimicsi la'aan: Qaab nololeed  aan wax dhaqdhaqaa ah lahayn (sedentary), oo aan jimicsi la sameynin, waxay kordhin kartaa khatarta cudurrada wadnaha iyo faaliga (stroke), iyo sidoo kale dhibaatooyinka kale oo caafimaad sida buurnida.

3. Cabista sigaar: Sigaar cabista waa mid ka mid ah sababaha ugu waaweyn ee cudurrada ku dhaca habdhista dheefshiidka, kansarka sambabada, xanuunnada wadnaha iyo neef-mareenka.

4. Cabsida iyo walbahaarka: Xaaladaha xad-dhaafka ah ee walbahaarka, gaar ahaan haddii aan si haboon loo maareynin, waxay keeni karaa dhibaatooyin caafimaad sida dhiig-karka, murqo xanuunka, iyo dhibaatooyinka maskaxda.

5. Isticmaalka maandooriyaha: Khamri, daroogo, iyo maandooriyaha kale waxay sababi karaan dhibaatooyin badan oo caafimaad, sida dhibaatooyinka maskaxda ku dhaca, xanuunka kalyaha, iyo dhaawacyada la xidhiidha isticmaalka maandooriyaha.

6. Hurdo la'aan: Hurdo aan fiicanayn ama hurdo xumo waxay si xun u saameyn kartaa caafimaadka guud, waxaana laga yaabaa inay keento dhibaatooyin sida dhiig-karka, cayilka, iyo dhibaatooyinka xagga maskaxda.

7. Dhiig karka: Cadaadiska dhiiga oo sareeya, (Dhiig-karka) oo aan la xakameynin wuxuu kordhin karaa khatarta cudurada wadnaha iyo faaliga (stroke), waxaana muhiim ah in si joogto ah loo cabiro cadaadiska dhiigga.

8. Cholesterol sare: Cholesterol-ka oo aad u sareysa wuxuu sababi karaa inuu xannibo xididdada dhiigga, taas oo keeni karta cudurrada wadnaha iyo faaliga (stroke).

9. Cudurrada faafa: Sida COVID-19, cudurka qaaxada (TB) iyo cudurrada kale ee faafa, waxay si xun u saameyn karaan caafimaadka guud iyo nidaamka difaaca jidhka.

10. Dhibaatooyinka caafimaadka maskaxda: Cudurrada maskaxda ku dhaca sida niyadjabka, welwelka, iyo xanuunnada kale ee la xidhiidha caafimaadka maskaxda waxay si weyn u saameyn karaan caafimaadka guud iyo nolosha qofka.

Ka hor inta aanan la kulmin dhibaatooyinkan, waa muhiim in la qaado tallaabooyin caafimaadka sare u qaadi kara,
si looga hortago ama loo xakameeyo khatarahaas.